کمبود ویتامین B۱۲/ علائم، عوارض و راهکارهای درمانی

به گزارش پارسینه، این ویتامین در آب حل می‌شود و پس از جذب به جریان خون وارد می‌شود. بدن انسان قادر است این ویتامین را برای مدت طولانی، حتی تا ۴ سال ذخیره کند. اضافات آن از طریق ادرار دفع می‌شود. ویتامین B12 بزرگترین و پیچیده‌ترین ساختار را در میان ویتامین‌ها دارد و به‌طور طبیعی در محصولات گوشتی یافت می‌شود، در حالی که تولید صنعتی آن از طریق سنتز باکتریایی در فرآیند تخمیر انجام می‌گیرد.

اهمیت ویتامین B12 در بدن

ویتامین B12 یا کوبالامین نقش کلیدی در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن دارد. این ویتامین به تولید سلول‌های جدید بدن کمک می‌کند و در همانندسازی DNA و ساختارهای ژنتیکی اهمیت دارد. حضور آن برای تکثیر سلول‌ها در بافت عصبی، مغز استخوان و دستگاه گوارش ضروری است.

این ویتامین همچنین به تولید سلول‌های قرمز خون و تثبیت ساختار DNA کمک می‌کند. بدون ویتامین B12، تولید میلیون‌ها سلول قرمز خون در بدن مختل می‌شود. کمبود آن می‌تواند به بروز بیماری کم‌خونی منجر شود.

خواص ویتامین B12 و نقش آن در سلامتی

ویتامین B12 به دلایل متعدد برای سلامت بدن ضروری است. در ادامه برخی از مهم‌ترین خواص این ویتامین آورده شده است:

1. پیشگیری و درمان کم‌خونی: این ویتامین به بازسازی و تولید سلول‌های قرمز خون کمک می‌کند.
2. تقویت سیستم ایمنی و رشد: به رشد کودکان کمک کرده و انرژی بدن را افزایش می‌دهد.
3. تقویت سلامت قلب: ویتامین B12 به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می‌کند.
4. درمان مشکلات مغزی و عصبی: این ویتامین در درمان افسردگی، آسم و سردردهای میگرنی موثر است.
5. پیشگیری از نقایص مادرزادی: به همراه اسید فولیک، ویتامین B12 در تشکیل لوله عصبی جنین و پیشگیری از نقایص مادرزادی جنین نقش مهمی دارد.
6. سلامت استخوان‌ها: افزایش تراکم استخوانی و پیشگیری از پوکی استخوان.
7. حفظ سلامت اعصاب: مصرف کافی ویتامین B12 به تقویت حافظه، تعادل و تمرکز کمک می‌کند.
8. کمک به جذب مواد مغذی: این ویتامین به جذب چربی‌ها، پروتئین‌ها و مواد نشاسته‌ای کمک می‌کند.
9. افزایش انرژی: ویتامین B12 در تقویت فعالیت‌های متابولیک بدن و افزایش سطح انرژی تاثیرگذار است.
10. بهبود بیماری‌های خونی و مغزی: این ویتامین در درمان بیماری‌های خونی و صدمات مغزی مفید است.

علائم کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 می‌تواند موجب مشکلات متعددی در بدن شود. از جمله علائم این کمبود عبارتند از:

• خستگی مزمن: بدن با کمبود ویتامین B12 احساس خستگی شدید می‌کند.
• سوزن سوزن شدن: احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها، که به اختلالات عصبی مانند نوروپاتی محیطی مربوط می‌شود.
• فشار خون پایین: عدم تولید کافی سلول‌های قرمز خون منجر به فشار خون پایین می‌شود.
• کم‌کاری تیروئید: کمبود B12 می‌تواند عملکرد تیروئید را مختل کند.
• ناباروری و سقط جنین: کمبود ویتامین B12 ممکن است بر تخمک‌گذاری تاثیر بگذارد و خطر سقط جنین را افزایش دهد.
• مشکلات حافظه و زوال عقل: سطوح پایین این ویتامین می‌تواند به افزایش خطر زوال عقل و مشکلات حافظه منجر شود.
• سرگیجه: کمبود B12 می‌تواند به کاهش اکسیژن در اندام‌ها و ایجاد سرگیجه منجر شود.
• پوست بی‌جان: پوست ممکن است رنگ پریده و بی‌جان شود.
• اضطراب و افسردگی: این ویتامین در تنظیم خلق و خو نقش دارد و کمبود آن می‌تواند منجر به اضطراب و افسردگی شود.
• دو بینی: در صورت کمبود شدید B12، مشکلات بینایی مانند دو بینی و حساسیت به نور ممکن است رخ دهد.

تشخیص کمبود ویتامین B12

برای تشخیص کمبود ویتامین B12، کافی است آزمایش خون انجام دهید. اگر علائم کمبود این ویتامین را تجربه می‌کنید، می‌توانید از پزشک خود بخواهید تا آزمایش خون برای سنجش سطح B12 در بدن شما تجویز کند.

افرادی که در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند

افرادی که به بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون یا سلیاک مبتلا هستند، افرادی که جراحی لاغری انجام داده‌اند، و افرادی که مصرف نوشیدنی‌های الکلی زیاد دارند، ممکن است قادر به جذب کافی ویتامین B12 نباشند. همچنین، سالمندان به دلیل کاهش توانایی جذب مواد مغذی، بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند.

راهکارهای درمان کمبود ویتامین B12

درمان کمبود ویتامین B12 به نوع کمبود و علت آن بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌ها عبارتند از:

• مکمل‌های خوراکی B12
• اسپری بینی B12
• آمپول‌های B12
• تغییرات رژیم غذایی
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های گوارشی

آمپول ویتامین B12 و عوارض آن

آمپول ویتامین B12 برای درمان کم‌خونی و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌شود. اما ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، خارش پوست، معده‌درد، اسهال، و درد عضلات ایجاد کند. در موارد نادر، تداخل‌های تنفسی یا افزایش وزن نیز ممکن است رخ دهد.

منابع طبیعی ویتامین B12

منابع غذایی غنی از ویتامین B12 شامل موارد زیر هستند:

• انواع ماهی‌ها
• گوشت قرمز
• گوشت ماکیان و تخم‌مرغ
• محصولات لبنی مثل شیر و ماست
• غلات و حبوبات غنی‌شده با ویتامین B12

عوارض مصرف بیش از حد ویتامین B12

ویتامین B12 به‌دلیل محلول بودن در آب به‌طور طبیعی از بدن دفع می‌شود. اما در صورت مصرف بیش از حد، ممکن است عوارضی مانند اسهال و خارش پوست رخ دهد. همچنین برخی داروها ممکن است با جذب این ویتامین تداخل ایجاد کنند.

ویتامین B12 از جمله ویتامین‌های حیاتی است که برای حفظ سلامت بدن ضروری است. کمبود آن می‌تواند مشکلات متعددی به همراه داشته باشد، بنابراین توجه به دریافت کافی آن از منابع غذایی مناسب یا مکمل‌های غذایی بسیار اهمیت دارد. اگر علائم کمبود این ویتامین را تجربه می‌کنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.