تأثیر شیردهی به هنگام خواب بر سلامت دندان‌ها

به گزارش پارسینه، پوسیدگی دندان‌های شیرخوار (Baby Bottle Decay) به پوسیدگی‌هایی گفته می‌شود که ناشی از شیر و معمولاً به صورت لکه‌های تیره یا شکسته روی دندان‌های جلویی بالا و خط لثه‌ها ظاهر می‌شود. هر دو روش شیردهی (شیردهی مستقیم و تغذیه با شیشه) دندان‌های کودک را در معرض شکرهای طبیعی موجود در شیر قرار می‌دهند که مانند شکر فرآوری شده از شیرینی‌ها می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. شیر در هر دو روش به دندان‌های جلویی بالا می‌رسد، بنابراین این دندان‌ها در سنین پایین‌تر بیشتر در معرض خطر پوسیدگی هستند.

 ممکن است به خانواده گفته شود که اگر مجبور به این کار هستند، باید بعد از هر بار شیردهی، دندان‌های نوزاد را مسواک بزنند یا دهان او را پاک کنند. این توصیه‌ها اغلب والدین را دچار احساس گناه یا چالش در اجرای این کار می‌کند، به‌ ویژه زمانی که تغذیه هر ۱-۲ ساعت یک‌بار اتفاق می‌افتد. اما واقعیت چیست؟

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان یا "Dental caries" یک وضعیت مزمن است که به دلیل فعالیت باکتری‌های تولیدکننده اسید در دهان به سطح سخت دندان آسیب می‌زند. دندان‌های سالم باید سفید و درخشان باشند و هرگونه تغییر رنگ خاکستری یا قهوه‌ای غیرطبیعی است.

آیا شیردهی باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟

شواهد علمی نشان می‌دهند که شیردهی با شیر مادر به‌تنهایی باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود. در واقع:

1. شیر مادر خاصیت محافظتی دارد:

   عوامل موجود در شیر مادر به مهار رشد باکتری‌های مسئول بیشتر پوسیدگی‌ها کمک می‌کنند.

2. نحوه تغذیه با شیر مادر:

   مکانیک شیردهی با سینه باعث می‌شود که شیر در قسمت انتهایی سقف دهان وارد شود، یعنی پشت دندان‌های در حال رشد. همچنین، جریان شیر معمولاً تنها زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد فعالانه در حال بلعیدن باشد.

عوامل مؤثر در افزایش خطر بیماری‌های دندانی

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز ممکن است در معرض خطر بیماری‌های دندانی باشند، اما این خطر بیشتر به عوامل زیر وابسته است:

• ژنتیک: مانند نقص مینای دندان (hypoplastic enamel)
• تغذیه با شیشه شیر: به دلیل تفاوت در مکانیک تغذیه
• بهداشت دندان: تمیز نکردن منظم لثه و دندان‌ها
• افزایش برخی باکتری‌های خاص در دهان
• عوامل تغذیه‌ای: مانند مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین
• نارس بودن نوزاد: به دلیل کمبود مواد معدنی در دندان‌ها

 

نکات پیشگیری از پوسیدگی دندان در نوزادان و کودکان

با توجه به اینکه شیردهی به خودی خود باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود، اما برخی عوامل دیگر می‌توانند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند. در اینجا پیشنهاداتی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان آورده شده است:

1. مسواک زدن بعد از خوردن غذاهای جامد:

   اگر کودک شما غذای جامد مصرف می‌کند، بهتر است بعد از شام یا آخرین میان‌وعده دندان‌های او را مسواک بزنید. اگرچه شیر مادر به‌تنهایی باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود، اما شیر مادر همراه با دیگر غذاها در دهان نوزاد در طول شب می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.

2. مسواک زدن با آب:

   برای کودکان زیر دو سال، اگر از خمیر دندان استفاده نمی‌کنند یا آن را "تند" می‌دانند، مسواک زدن با آب به‌تنهایی کافی است.

3. استفاده از خمیر دندان فلوراید:

   برای کودکانی که در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی دندان قرار دارند (مثل نوزادان نارس)، می‌توانید از یک لایه نازک خمیر دندان فلوراید استفاده کنید یا هر 3-6 ماه یک‌بار از وارنیش فلوراید استفاده کنید.

4. مسواک زدن توسط والدین تا سن 6 سالگی:

   دندان‌های کودک باید تا سن 6 سالگی توسط والدین مسواک زده شود. کودکان کوچکتر ممکن است مسواک را گاز بگیرند که باعث خراب شدن آن می‌شود. بنابراین، داشتن دو مسواک (یکی برای بازی کودک و دیگری برای استفاده والدین) توصیه می‌شود.

5. اجتناب از غذاهای چسبنده:

   از غذاهایی که در دهان به حالت "پیس" در می‌آیند، مانند بیسکوییت‌های خشک، کورنفلکس و میوه‌های خشک اجتناب کنید. این غذاها می‌توانند به‌راحتی در شیارها و ترک‌های دندان گیر کنند.

6. اجتناب از نوشیدنی‌های شیرین، به‌ویژه از بطری:

   نوشیدنی‌های شیرین می‌توانند به راحتی باعث پوسیدگی دندان شوند، به‌ویژه زمانی که از بطری خورده شوند.

7. غذاهای جویدنی:

   غذاهای جویدنی که باعث تولید بیشتر بزاق می‌شوند، می‌توانند به کاهش خطر پوسیدگی دندان کمک کنند.

8. چکاپ‌های منظم دندان:

   مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ‌های منظم از اولین سال تولد توصیه می‌شود.

9. اقدام به کاهش شیردهی شبانه:

   اگر همه اقدامات فوق را انجام داده‌اید و وضعیت دندان‌ها همچنان بدتر می‌شود، ممکن است بهتر باشد که پس از 18-24 ماهگی برای شبانه‌خوابی کودک، شیردهی را کاهش دهید. برخی تحقیقات محدود نشان داده‌اند که شیردهی ممکن است در موارد بسیار شدید از این سن به بعد تاثیرگذار باشد.

منبع: https://www.babyclinic.co.nz/blog/breastfeeding-and-teeth