غیبت؛ گناهی که آبروی انسان را به خطر می‌اندازد

به گزارش پارسینه، غیبت به معنای گفتن عیبی از شخصی در غیاب او است. این عیب می‌تواند جسمانی، اخلاقی، در گفتار یا رفتار فرد باشد و حتی شامل ویژگی‌هایی مانند وضعیت خانه، همسر و فرزندان او نیز می‌شود. به‌طور کلی، اگر شخصی در بیان ویژگی‌های دیگران قصد مذمت یا عیب‌جویی داشته باشد، این عمل غیبت محسوب می‌شود و حرام است.

غیبت در قرآن و روایات

در قرآن کریم، در سوره حجرات آیه ۱۲، خداوند می‌فرماید: «و لا یغتب بَعضکم بعضاً ایحب احدکم اَن یاکل لحم اخیه میتاً فکرهتموه»، یعنی آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ این آیه نشان می‌دهد که آبروی مسلمانان همچون گوشت بدن آنهاست و ریختن آن از طریق غیبت مانند خوردن گوشت مرده است که فرد قادر به دفاع از خود نیست.

در یکی از روایات پیامبر اکرم (ص) آمده است که در شب معراج گروهی را در آتش دیدم که گوشت مردار می‌خوردند. از جبرئیل پرسیدم این‌ها چه کسانی هستند؟ جبرئیل پاسخ داد که این‌ها کسانی هستند که در دنیا غیبت مردم را می‌کردند.

چرا غیبت گناه است؟

غیبت گناه است زیرا موجب آسیب به آبرو و حیثیت افراد می‌شود. این عمل اعتماد و روابط اجتماعی را از بین می‌برد و به‌طور کلی پیوندهای اجتماعی را سست می‌کند. علاوه بر این، غیبت می‌تواند منجر به بروز بدبینی، نزاع‌های اجتماعی و حتی کینه و عداوت‌های شدید شود که در نهایت ممکن است به قتل و خونریزی بینجامد.

چه زمانی غیبت جایز است؟

فقها در برخی موارد، غیبت را مجاز می‌دانند:

1. غیبت از کسانی که فسقشان آشکار است، مانند افرادی که علناً شراب می‌نوشند.
2. در شکایت از ظلم، وقتی فرد مظلوم از ظلمی که به او شده، شکایت می‌کند.
3. در مشورت‌های مالی، زمانی که فرد به مشاوره در مورد معامله‌ای نیاز دارد و طرف مشاوره اطلاعاتی دارد که به نفع فرد است.
4. برای نهی از منکر، زمانی که غیبت فردی موجب ترک عمل نادرست او می‌شود.
5. برای شفاف‌سازی در مورد فاسقان یا کسانی که دروغ می‌گویند.

چه کنیم اگر غیبت کردیم؟

غیبت از گناهان کبیره است، بنابراین اگر کسی غیبت کرده، باید فوری از آن پشیمان شود. شخص باید به زبان از خداوند استغفار کرده و تصمیم بگیرد که دیگر از این گناه اجتناب کند. اگر فرد مورد غیبت هنوز زنده است، باید از او عذرخواهی کند؛ در غیر این صورت، باید برای او استغفار کرده و عمل نیک انجام دهد.