داروهای برند نایاب، بیماران در تنگنا: بازار سیاه جولانگاه دلالان دارو

 به گزارش پارسینه به نقل از اکوایران، طبق قوانین، محل عرضه دارو یا داروخانه است یا بیمارستان؛ بررسی اصالت و رهگیری داروها از طریق کدرهگیری و به مدد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو قابل پیگیری است؛ به این ترتیب علاوه بر اصالت سنجی از مرحله تولید تا توزیع، عرضه و مصرف کننده قابل رهگیری و مشخص است یک داروی خاص در یک بازه زمانی معین در کجای زنجیره تامین تا مصرف قرار دارد.

تزریق داروهای قاچاق به بازار

با وجود سیستم‌های نظارتی ایجاد شده، اما باز هم برخی اقلام دارویی بویژه داروهای حیاتی گران قیمت و دارای سوبسیدهای چندین میلیونی، تحت تاثیر عواملی و برخی خلاء‌های نظارتی، در جایی از زنجیره مصرف واقعی خارج شده و سر از بازار سیاه درمی‌آورند.

موضوع نشت داروهای گران اخیرا با حادثه بیمارستان تبریز و همچنین بیمارستان شریعتی تهران، دوباره خبرساز شده و کارشناسان عوامل مختلفی را در این زمینه مطرح می‌کنند؛ اما از جمله گلوگاه‌های مهم خروج دارو از زنجیره رسمی که بسیار مورد توجه قرار گرفته، یکی سوء استفاده از نظام توزیع دارویی بویژه در شرایط کمبود دارو و عدم دسترسی به برخی داروهای خاص است و دیگری هم نقایص نسخه‌نویسی الکترونیک و نوشتن نسخه‌های غیرواقعی.

البته در این میان این نکته را نیز باید متذکر شد که هنوز برخی داروها وارد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو نشده‌اند و برخی داروخانه‌های بیمارستانی هم بخشی اطلاعات را وارد این سامانه نمی‌کنند؛ به همین دلیل هم اگر دارو بعد از ورود به بخش بستری، نشت کند، طبیعتا شناسایی آن سخت خواهد بود.

نسخ جعلی عامل اصلی نشت دارو؟

در همین راستا، اخیرا مهدی پیرصالحی، رییس سازمان غذا و دارو  در اظهارنظری گفت:« با وجود سیستم‌های نظارتی ایجادشده، متأسفانه نشت دارو همچنان رخ می‌دهد، این مشکل به نقص سامانه تی‌تک مربوط نمی‌شود.» وی عمده مشکل نشت داروها را نسخ جعلی خواند و گفت: هرچند برخی داروها هنوز در سامانه تی‌تک ثبت نشده‌اند، اما عامل اصلی مشکل نشت داروها، نسخ جعلی است و برای رفع این مشکل، باید به ‌سمت رسمی‌کردن امضای دیجیتال پزشکان حرکت کنیم.»

یوزرپسورد پزشکان در اختیار افراد غیرمتخصص

در همین زمینه، محمد رییس زاده، رییس کل سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگویی با ایسنا، تاکید دارد که «برخی با سوءاستفاده از یوزرپسورد پزشکان در سامانه نسخه الکترونیک و بدون اطلاع پزشک، داروهای حیاتی گران‌قیمت مثل داروهای شیمی‌درمانی، پیوند و... را با نرخ دولتی از داروخانه‌ها می‌گیرند و در بازار آزاد می‌فروشند.» به نقل از ایسنا، او با بیان اینکه این موضوع در شرایط برخی کمبودهای دارویی، هم مردم را دچار مشکل می‌کند و هم پزشکان دچار گرفتاری‌های قضایی و حقوقی می‌شوند؛ می‌گوید:« تنها راه چاره این موضوع اجرای تکلیف قانونی «امضای دیجیتال پزشکان» است.

واکنش دلالان به قاچاق دارو!

رییس‌زاده همچنین معتقد است که «با وجود آمادگی این سازمان، اما برخی در دوره قبل وزارت بهداشت و بیمه‌ها، مانع اجرای امضای دیجیتال شده‌اند.»

رییس کل سازمان نظام پزشکی در حالی تاکید دارد که معضل سوء استفاده از یوزر پسورد پزشکان برای آنها دردسرساز و حتی به رفت و آمدهای قضایی منجر شده که در آن سوی ماجرا، دلال‌ها هم مدعی‌اند این داروها را از برخی پزشکان و شرکت‌ها می‌گیرند.

در هر حال شاهدیم که به صورت سنتی و از گذشته بویژه در بیمارستان‌های ریفرال و دانشگاهی، مُهر پزشک کشیک در دفتر کاری وی بوده و تعدادی به آن دسترسی داشتند؛ اکنون هم که نسخه‌نویسی‌ها الکترونیک شده، ممکن است همان ماجرا برای یوزر پسورد اساتید تکرار شود.

پرتی خدمات در نظام سلامت

در مجموع به اذعان ناصحی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، «در نظام سلامت حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پِرتی خدمات داریم»؛ یعنی خدماتی که یا ارایه آن لازم نیست یا از مسیر اصلی مصرف خارج می‌شود. بر همین اساس بویژه در حوزه داروهای گران قیمت میلیاردی ضمن لزوم ورود دستگاه‌های امنیتی و قضایی، باید با تمهیدات مختلف برای مدیریت وضعیت موجود با تقویت نظارت بر توزیع داروها، اجرای قوانین سختگیرانه‌تر، بهبود سیستم‌های نظارتی و فراهم کردن هر چه سریع‌تر امضای دیجیتال پزشکان و همچنین شناسایی و برخورد بازدارنده با متخلفان، دسترسی به داروها را کنترل، ورود به بازار قاچاق را محدود و در شرایط کمبودهای دارویی بیماران را از سرگردانی نجات داد.

این داروها نایاب‌ترند 

 در حالی معضل نشت دارو به دغدغه های بیماران اضافه شده است که رسول نظرفرد، داروساز و مسئول داروخانه بیماری‌های خاص درباره مشکل اصلی کمبود دارو گفته بود: مشکلی که بیشتر داریم، کمبود داروهای برند است. معمولاً داروهای جنریک (مشابه داخلی یا خارجی) در دسترس هستند و اگر هم کمبودی وجود داشته باشد، موقتی است. اما مشکل اصلی کمبود داروهای برند خاص است. مثلاً در برخی داروهای سرطان مثل «دوستاکسل»، نوع ایرانی یا هندی آن موجود است، اما بیمارانی که پزشک توصیه کرده برند آلمانی استفاده کنند، دچار مشکل می‌شوند. این بیماران مجبور می‌شوند به بازار سیاه، فضای مجازی یا حتی ناصر خسرو مراجعه کنند که معمولاً با داروهای تقلبی مواجه می‌شوند.

راهکار این داوساز برای مقابله با بازار جولان بازار سیاه

به گزارش اکوایران، نظرفرد ادامه داد: متأسفانه مقابل تمام داروخانه‌های مرجع، مثل هلال احمر یا داروخانه‌های ۲۹ فروردین و ۱۳ آبان، دلال‌ها تجمع می‌کنند. این افراد یا داروهای تقلبی به بیماران می‌فروشند یا داروهای بیماران را با قیمت پایین می‌خرند و در بازار آزاد به قیمت‌های نجومی عرضه می‌کنند. ما شکایت رسمی هم کرده‌ایم، اما به دلیل نبود مدارک کافی، اغلب تبرئه می‌شوند. حتی کارت ویزیت به‌عنوان دارو فروش دارند، ولی قوانین فعلی امکان برخورد جدی با آن‌ها را فراهم نمی‌کند.